ประเภทสิ่งประดิษฐ์ : สิ่งประดิษฐ์ด้านเทคโนโลยีด้านการเกษตร ปี 2558

ลอบดักปลา เป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งของคนอีสาน ที่ใช้สำหรับดักปลา ตามท้องนา แม่น้ำ ลำคลอง จักสานด้วยไม้ไผ่ ลักษณะเป็นกลม ๆ ขนาดรอบสองมือโอบ ยาวประมาณ เมตร เป็นเครื่องมือที่ใช้ดักปลาเวลาน้ำขึ้น และน้ำลง ดักตามวังปลา หรือฤดูฝน ลักษณะลอบดักปลา เป็นเครื่องมือที่มีลักษณะแข็งแรง ใช้ดักปลาได้ง่าย สะดวกในการดักปลา มีปลาตั้งแต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่ ทั้งนี้แล้วแต่ขนาดของงา งาเป็นฝาสานด้วยไม้ไผ่เรียกว่างาปิดปากลอบ เพื่อล่อให้ปลาเข้ามาติดกับดัก เมื่อเข้าไปแล้วปลา สัตว์น้ำทุกชนิดที่หลงเข้าไป จะไม่สามารถออกมาได้ ลักษณะงาฝาปิดลอบ จะเหมือนกับงา ฝาข้องใส่ปลา แต่มีขนาดใหญ่กว่าเท่านั้นเองวิธีการใช้ลอบจับดักปลา นำรำผสมกับข้าวปั้นเป็นลูกกลม ๆ เพื่อล่อให้ปลาเข้าไปกินเหลื่อ ลักษณะนี้ใช้กับดักปลาในแม่น้ำมูล แม่น้ำชี ห้วยหนอง ทุ่งนาบริเวณน้ำหลากสำหรับดักปลาที่ทุ่งนา เยื่อจะทุบด้วยหอยเชอรี่ เพื่อให้ปลา ปลาไหล ฯ เข้าไปกินเหยื่อ วิธีนี้จะได้ปลาที่สดไม่บอบช้ำ ประโยชน์ เป็นเครื่องมือที่ใช้ดักจับปลาแบบง่าย ๆ ทำใช้เองในครัวเรือนมีความ ทนทาน วิธีถ่ายทอด สอนลูก สอนหลาน สามารถปฏิบัติตามได้ไม่ยากนัก จึงเป็นภูมิปัญญาที่นิยมกันในชุมชนที่มีถิ่นฐานที่อยู่อาศัยใกล้น้ำมูล ใช้วัสดุในท้องถิ่น ให้เป็นประโยชน์โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย ช่วงระยะเวลาที่ดักปลาด้วยลอบ ส่วนมากจะเป็นหน้าฝน ลอบ เป็นเครื่องมือจับปลาที่สานด้วยไม้ไผ่ หวาย เถาวัลย์ หรือลวดรัดโครงไม้ ลอบ มีช่องว่างให้ปลาเข้าไปติดอยู่ภายใน ลอบแบ่งเป็น 3 ชนิดคือ1. ลอบนอน ใช้ดักปลาสำหรับน้ำไหล มักจะมีหูข้างอยู่ที่ปากลอบด้วย โดยใช้แผงเฝือต่อจากหูช้างทั้งสองข้างกั้นขวาง ตามแนว แม่น้ำ ลำคลอง วางลอบอยู่ในแนวนอน ลอบมีลักษณะเป็นทรงกระบอก ก้นรอบเป็นรูปรี ๆ มีความยาว 1-2 เมตร เหลาไม้ไผ่เป็นซี่กลมๆประมาณ 20 ซี่ มัดด้วยหวาย เถาวัลย์ หรือลวด ไม้ไผ่แต่ล่ะซี่ห่างกันเกือบ 3 เซนติเมตรหากจะดักปลาตัวเล็กก็เรียงซี่ไม้ไผ่ให้ติดกัน ปากลอบดักปลาทำงา 2ชั้น เมื่อปลาว่ายเข้าไปก็จะว่ายออกมาไม่ได้เพราะติดงากั้นไว้ ลอบนอนไม่ต้องใช้เหยื่อล่อ ลอบนอนอีกประเภทหนึ่งใช้กับน้ำนิ่งเรียกว่า ลอบเลาะ 2. ลอบยืน ใช้ดักปลาในน้ำลึก จะใช้แผงเฝือกกั้นหรือไม่ก็ได้ หากใช้เฝือกกั้นก็ดักลอบยืนไว้ตามน้ำนิ่งๆใกล้กอหญ้าปลาที่จะเข้าไปมักเป็นปลาดุก ปลาช่อน ปลาตะเพียน ปลากด เป็นต้นลอบยืนมีลักษณะทรงขวดที่วางตั้งไว้ แต่ส่วนปลายลอบยืนนั้นมัดปลายซี่ไม่ไผ่มารวมกัน ตรงด้านข้าง ทำงายาวผ่าเกือบตลอด3. ลอบกุ้ง ใช้ลอบนอนหรือลอบยืนก็ได้ แต่การสานซี่ไม้ไผ่ต้องมีระยะชิดกัน ไม่ให้กุ้งลอดออกไปได้ บางทีใช้ตาข่ายถี่ๆหรือผ้ามุ้งคลุมรอบตัวลอบไม่ให้กุ้งหนีออกไปได้ เหยื่อที่ใช้ เช่นกากน้ำปลา รำละเอียดผสมดินเหนียวปั้นเป็นก้อน เป็นต้น

อาจารย์ที่ปรึกษา
1. นาย เสกสรร พันธ์มุย
2. นาย สุดสาคร พาติกบุตร
3. ว่าที่ ร.ต. กังวาลไพร เพชรสมบัติ
4. นาย ปริญญา มาตราช

ผู้ประดิษฐ์
1. นาย กิตติศักดิ์ โสภา
2. นาย ปริญญา สาระพันลำ
3. นาย พงศธร นพพิบูลย์

ถ่ายทอดเทคโนโลยี, เสาะหาผู้รับอนุญาตใช้สิทธิ

15 กันยายน 2564

TRL-7 นำผลงานไป ทดลองใช้แล้ว

Directory ประชาสัมพันธ์เท่านั้น

ยังไม่ได้กำหนดราคา

ไม่ระบุ

สำนักวิจัยและพัฒนาการอาชีวศึกษา

-

29 กันยายน 2564